Japonya sokaklarında çöp kutularının olmaması, birçok turist için biraz gizemli olabilir ve aykırı gelebilir. Hatta online forumlara baktığınızda bu konu hakkında çok fazla sayıda mesaja denk gelebilirsiniz. Trip Advisor gibi seyahat sitelerinde dahi Japonya’da turistlerin çöplerini atmak için bir çöp kutusu bulmakta zorlanabilecekleri vurgulanıyor. Elbette Japonya’da sokaklarda çöp kutularının olmamasının bir nedeni var.
Birçok yenilik ve teknolojik gelişmenin ortaya çıkmasında olduğu gibi bu konuda da öncelikle belli başlı sorunlar yaşanmış. Savaş sonrası yıllarda Japonya’nın hızla sanayileşmesi ile birlikte atıklar büyük bir sorun haline gelmeye başlamış. Özellikle Tokyo halkı o kadar çok atık üretmeye başlamış ki çöp sahalarında yeni çöpler için boş alan kalmamış.
1990'lı yıllarda çıkarılan bir dizi atık yönetimi yasası ile katı bir geri dönüşüm yasası getirilmiş ve sorunun çözümü adına çöpe giden şeyleri kısıtlamak hedeflenmiş. Bu sayede zamanla çevreye çöp atmamak Japon kültürünün bir parçası haline gelmiş. Japon halkının çoğu dışarıda çöp atmak yerine çöplerini yanlarına alarak evlerine götürmeye başlamışlar. Çöpleri evlerine götürmek derken aklınıza hemen bir çöp ev gelmesin. Japonlar bu alışkanlığı edinmenin öncesinde çöpleri birçok çeşide ayrıştırmayı ve bunları bir şekilde geri dönüşüme gönderebilmeyi öğrenmişler.
Yürürken Yemek Yememek
Japonların bu konuda kültürlerinin bir parçası haline gelen başka bir özellikleri de yürürken yemek yememeleri. Yani Japonya sokaklarında bir elinde sandviç bir elinde içeceği olup yolda yürürken bir yandan da atıştıran insanlar görmeniz çok olası değil. Ancak ülkede ileri boyutta bir otomat makinesi sevgisi var. Bu da aslında dışarıda iken hızlı bir şekilde ulaşabileceğiniz çok geniş bir yiyecek yelpazesi sunuyor. Ayrıca sokakta satılan yiyecekler de oldukça popüler.
Bu bilgiler yukarıda verdiğimiz bilgilerle aslında çelişmiyor. Çünkü Japonlar sokaklarda yemek yemiyor değil, sadece bunu yürüyerek yapmıyorlar. Çoğu insan yemeğini aldığı otomat makinesinin veya sokak satıcısının yanında yemeklerini yiyorlar. Otomat makinesinin hemen yanında genellikle o makinede satılan yiyeceklerin paketlerinin atılabileceği geri dönüşüm yasasına uygun çöp kutuları bulunuyor. Ayrıca sokak satıcısından aldığınız yemeğin ambalajını da yemeğinizi yedikten sonra tekrardan satıcıya teslim edebilirsiniz. Zira benzer bir çöp kutusu sistemi sokak satıcılarının tezgahlarında da bulunuyor.
34 Farklı Çöp (Geri Dönüşüm) Kutusu
Sokaklarda yaygın bir şekilde çöp kutularının olmaması demek Japonların bu konuda gelişmemiş olduğunu göstermiyor. Aksine, çöplerini sokakta atmayıp da evlerine götürmelerinin nedeni o çöpe uygun bir geri dönüşüm kutusunun mutlaka evde bulunuyor olması. Buna o kadar çok alışmışlar ki bu süreç artık hayatlarının normal bir rutini haline gelmiş.
Japonlar geri dönüşüm konusundaki bu alışkanlıklarından dolayı geri dönüşümün kralları ve kraliçeleri olarak anılıyor. Bu şekilde anılmayı fazlasıyla hak etmişler zira her bir şehir/kasaba için hazırlanan “Gomi rehberleri” ile nelerin, ne zaman ve nerede geri dönüştürülebilecekleri hakkında bilgi verilirken bu rehber kimi bölgelerde onlarca sayfaya çıkabiliyor.
Japonya Plastik Atık Yönetimi Enstitüsü’ne göre Japonya, plastik atıklarının yaklaşık yüzde 77'sini dönüştürüyor. Bu oran İngiltere’nin neredeyse iki katı seviyesinde yer alırken sadece yüzde 20 oranında plastik geri dönüşümünü sağlayabilen Amerika Birleşik Devletleri’ne kıyasla ziyadesiyle önde yer alıyor.
Kamikatsu’nun Sıfır Atık Hikayesi;
https://www.youtube.com/watch?v=eym10GGidQU
Dahası Japonya’da küçük bir kent geri dönüşüm sürecini öylesine benimsemiş ki bölge küçük bir turistik cazibe merkezi haline gelmiş. Japonya’nın kırsal bir dağ kenti olan Kamikatsu 2000'den az bir nüfusa sahip. Nüfusu giderek yaşlanan ve küçülen Kamikatsu kenti, Japonya hükümetinin bu meseleye el atmasından da çok uzun bir süre önce sorunlarına kendilerine has çözümler üretmeyi başarmış. Bunların arasında “sıfır atık” politikasının uygulanması da var. Kamikatsu, 2020'ye kadar tamamen bir sıfır atık kenti olmayı hedefliyor ve bu konuda halihazırda olağanüstü bir başarıya imza atmış. Uyguladıkları dikkatli geri dönüşüm projesi ile organik olmayan atıklarının yaklaşık yüzde 80'lik bir kısmının çöp sahasına gitmesinin önüne geçebilmiş durumdalar. Bunu da kentteki evlerde kullanılan 34 farklı geri dönüşüm kutusu ile gerçekleştirmişler. Bunun sonucunda da hayal edebileceğiniz gibi kentin sokaklarında hemen hemen hiç çöpe rastlamıyorsunuz.
